Turner sendromu nasıl tanı alır?
Turner sendromunun kesin tanısı karyotip tetkiki (kromozom analizi) ile konur. Gebelik öncesi veya doğumdan sonraki dönemde çocukta Turner sendromunu düşündürecek bulguların varlığında mutlaka karyotip tetkiki dediğimiz kromozom yapısı ve sayısının saptandığı bir kan tetkiğinin yapılması gerekir.
Karyotip tetkiki yapılmadan kesinlikle Turner sendromu tanısı konulamaz.
Karyotip tetkikinde genelde 30 hücre sayılarak bu hücrelerdeki kromozom sayısı ve yapısı incelenir. Cinsiyet kromozomu adı verilen ve normalde kız çocuğunda 2 adet (XX) olması gereken X kromozomu eğer yalnızca 1 adet saptanmışsa (45X0), veya 2 adet X saptanmış ancak 2. X kromozomunun yapısında bozukluk (46 XXp gibi) varsa Turner sendromu tanısı konur.
Bazen sayılan kan hücrelerinin bir kısmı 2 X kromozomu, diğer hücrelerin ise tek X kromozomu içerdiği (45/46XX gibi) saptanabilir. Bu duruma mozaik Turner sendromu denir
Eğer bebekte veya çocukta Turner sendromunu düşündüren bulgular var ancak, karyotip tetkiki normal saptanmış ise böyle durumlarda başka dokularda (cilt biyopsisi) kromozom sayısı ve yapısı incelenmelidir.
Karyotip tetkiki mozaik Turner sendromu (45X/46XX) şeklinde ise mutlaka FISH yöntemi adı verilen tetkik ile Y kromozomu olup olmadığı bakılmalıdır. Eğer Turner sendromu tanısı alan çocuk Y kromozomu taşıyorsa, bu çocukların doğuştan yetersiz gelişmiş yumurtalıklarında ileri yıllarda tümör gelişme riski vardır. Bu riski ortadan kaldırmak için ergenlik döneminde yumurtalıklarının alınması gerekebilir.
Doğum öncesi nasıl tanı alır?
Gebelik döneminde ultrasonografi ile takip edilen bebekte aşağıdaki bulguların saptanması durumunda Turner sendromu olabileceği şüphesi ile mutlaka anneye amniosentez veya koriyon villüs biyopsisi adı verilen tetkikler yapılarak kromozom sayısı ve yapısı (karyotip tetkiki) incelenmelidir. Bu incelemeye Prenatal tanı denir.
Gebelik döneminde bebekte Turner sendromu olabileceğini düşündüren bulgular
- • Ense kıvrım kalınlığında artış
- • Kistik higroma (ensede sıvı dolu kesecik)
- • Kalbin gelişimsel kusurları (Aort koarktasyonu, biküspit aort kapağı)
- • Böbrek gelişim kusurları (Atnalı böbrek)
- • Büyüme kısıtlılığı
- • Annede gebelik suyunun az olması (oligohidroamniyos) veya fazla olması (polihidroamniyos)
- • Annede 3’lü veya 4’lü tarama testinin bozuk olması
Unutulmaması gereken; doğum öncesi karyotip tetkiki Turner sendromu tanısı koymak için yeterli değildir. Karyotip tetkiki Turner sendromu ile uyumlu çıkan bebeklerin mutlaka doğum sonrası karyotip tetkiki yeniden yapılmalıdır.
Doğum sonrasındaki bulguları nelerdir?
Yenidoğan döneminde olabilecek bulgular aşağıdadır.
- • Düşük doğum ağırlığı (doğum ağırlığı 2500 gramın altında olabilir)
- • El ve ayak sırtında şişlik(’’lenfödem’’ olarak adlandırılır
- • Kısa- yele boyun ve/veya ensede saç çizgisinin düşük olması
- • Küçük ve geri yerleşimli çene
- • Belirgin kulak yapısı
- • Tırnak gelişiminde yetersizlik ve kare tırnak yapısı
- • Doğumsal kalp hastalığı (en sık biküspit aort kapağı ve aort koarktasyonu)
- • Doğumsal böbrek hastalığı (en sık atnalı böbrek)
- • Doğumsal kalça çıkığı (normalden daha fazla görülür)
Çocukluk çağındaki bulguları nelerdir?
SÜT ÇOCUKLUĞU döneminde olabilecek bulgular;
- Büyüme geriliği
- El ve ayak sırtında şişlik (1-2 yaşına kadar sürebilir)
- Ense saç çizgisinde düşüklük
- Kısa ve yele boyun
- Belirgin kulak, küçük ve geri yerleşimli çene
- Yüksek damak
- Şaşılık
- Göğüs kafesinin geniş olması
- Meme başlarının ayrık ve/veya çökük olması
- El veya ayak parmaklarında (özellikle 4. parmakta) kısalık
- Aort koarktasyonu/biküspit aort kapağı
- Atnalı böbrek
- Ben (nevüs) sayısında artış
- Sık idrar yolu iltihabı geçirme
- Sık orta kulak iltihabı geçirme
- İşitme kaybı
- Kulağa tüp takılması veya bademcik ameliyatı olması (sık geçirilen orta kulak enfeksiyonu veya işitme kaybı nedeniyle)
- Yetersiz boy uzaması